Veel mensen met MS hebben last van gevoelsstoornissen. Vaak begint de ziekte hier ook mee, als je terugkijkt op je eerste klachten. Het gevoel kan in bepaalde delen van het lichaam minder of anders worden. Dit kan zich op veel verschillende manieren uiten, ook als pijn. Welke gevoelsstoornissen zijn er zoal, welke komen het meest voor en wat kun je ertegen doen?
Gevoelsstoornissen kunnen zich uiten in een doof gevoel, tintelingen, prikkelingen, een warm of juist koud gevoel, pijn of een strakke band. Sommige mensen voelen een soort elektrische schok langs hun rug, armen of benen wanneer ze voorover buigen. Dit is het zogenaamde teken van Lhermitte.
Doof gevoel
Een doof gevoel komt het meest voor. Je hebt bijvoorbeeld minder gevoel in de handen, of je ene been voelt anders dan het andere. Je kunt ook het gevoel hebben alsof je been slaapt. Het dove gevoel kan ervoor zorgen dat je het betreffende lichaamsdeel niet of minder goed kunt gebruiken.
Als je bijvoorbeeld de vloer niet goed kunt voelen, kan dit problemen met lopen geven. Wanneer je het dove gevoel in de handen ervaart, kun je problemen hebben met schrijven, aankleden of het vasthouden van voorwerpen.
Bij een doof gevoel in het gezicht moet je voorzichtig zijn met eten en kauwen, omdat je ongemerkt op de binnenkant van je mond of op je tong kunt bijten.
Bij een doof gevoel in andere delen van het lichaam moet je voorzichtig zijn in de buurt van vuur, heet water of andere hittebronnen. Je kunt jezelf namelijk branden zonder dat je het doorhebt.
In een animatiefilmpje van de MS Vereniging Nederland worden gevoelsstoornissen (verborgen symptomen) heel beeldend weergegeven: het gevoel alsof je in brand staat, alsof iemand naalden in je steekt of alsof je met blote voeten op scherp grind staat.
Pijn
Pijn komt vaak en in verschillende vormen voor: aan het bewegingsapparaat, door spasticiteit, spierzwakte en disbalans. Het kan optreden in de heupen, benen en armen en dan vooral na langdurige immobiliteit. Pijn in de rug is vaak het gevolg van een verkeerde zithouding of loophouding. Pijn in de benen treedt vaak op tijdens het slapen. Spasmische of verkrampte pijn doet zich het meest gelden als aangezichtspijn; 5 tot 10% van de mensen met MS heeft hier last van.
Neurogene pijn is de meest voorkomende pijn bij MS. Het gaat hier om een constante, eentonige, intens brandende of tintelende pijn, vooral in de benen. In de categorie paraesthesia vallen prikkelingen, tintelingen, brandende pijnen, een gevoel van druk, en bepaalde plekken op het lichaam die hypergevoelig zijn voor aanrakingen.
Deze soorten pijn ontstaan door krachtverlies in de spieren. Dat wordt gecompenseerd doordat andere spieren hun zwakke broeders een handje gaan helpen, met als gevolg vermoeide spieren. Ook kun je pijn ervaren door een defecte signaalverwerking vanuit de hersenen.
Behandeling
Er zijn verschillende behandelvormen van pijn bij MS. Fysiotherapie en oefentherapie kunnen helpen bij het verminderen van spasticiteit en pijnlijke spieren. Daarnaast kunnen ontspanningstechnieken als meditatie en diepe ademhalingsoefeningen helpen bij het managen van chronische pijn. Pijn kan verlicht worden door massage, ultrasound therapie, chiropractie, hydrotherapie, acupunctuur, TENS, vochtige warmte en ijs.
Pijn als resultaat van zenuwschade is meestal niet te verhelpen met de gangbare pijnstillers. Medicijnen tegen epilepsie (Carbamazepine) en antidepressiva (Amitriptyline) zijn vaak wel effectief. Behandeling van spasmen kan met Baclofen, Tizanidine en Ibuprofen. De meeste ziekenhuizen kennen een pijnpoli of een pijnteam, die kan helpen bij complexere pijnproblematiek.
Individuele aanpak
Belangrijk om te vermelden is dat veel mensen met MS extreem gevoelig op pijnmedicatie reageren, vooral op de middelen die op het zenuwstelsel werken. Met een kleine dosis kan dus al een groot effect bereikt worden. Verder is het goed om te beseffen dat geen een MS-patiënt hetzelfde is en dat er altijd een individuele behandeling nodig is voor de pijnklachten.
De hiervoor genoemde behandelingen kunnen een positief effect hebben op de kwaliteit van leven. Het helpt hierbij om de regie in eigen hand te nemen, voor zover mogelijk. Wie in staat is om actief te blijven en een positieve houding te hebben, blijkt beter in staat om de impact van pijn op zijn of haar leven te beperken.